Osmanli Imparatorlugu'nda nufus bakimindan Muslumanlardan sonra ikinci sirayi alan Rumlar, ozerklik icinde yasayarak devlete sadakatle hizmet ediyorlardi. Bu durum 1821'de Mora'da ortaya cikan ve 1829'a kadar suren Rum Ihtilaliyle degisti. 1830'da Yunan Devleti(1833'ten sonra Kralligi)'nin bagimsizligi, Buyuk Gucler tarafindan kabul edildi. 1832'de Yunanistan'in sinirlari tespit edildi. O zamanki Osmanli Imparatorlugu'nda yasayan Rumlarin nufusu, bagimsizlik elde eden Yunanistan'daki Rum nufusundan yaklasik uc kat fazlaydi. Osmanli Imparatorlugu ile Yunanistan Kralligi arasindaki halkin hareketleri hakkinda simdiye kadar yapilan arastirmalarin tartismasi, ozetle "goclerin hangi taraftan hangi tarafa goclerin daha fazla oldugu" merkezinde idi. Fakat, bu arastirmalarda gocmenlerin niceligi belirtilmiyordu. Ayrica, "gocmek" ile "gurbete gitmek" kavramlarinin farkliligi belirtilmeyip, bolge ve tarih sinirlamasi da olmadigindan, halkin hareketlerinin durumu acikca anlasilamamaktadir. Zaten, halkin 1821'den sonraki hareketlerinin tam bir istatistiki durumunu cikarmak mumkun gorunmuyor. Buna ragmen hususi bir bolge ve donemin incelenmesi, gelecek arastirmalar icin faydali olacaktir. Bundan dolayi bu makale Yunanistan'in kurulusundan, yani 1830'dan Islahat Fermani'nin ilan edildigi 1856'ya kadarki surede, -ozellikle 1832'den sonra bir sinir bolgesi olan-Tesalya Bolgesi'ndeki halkin hareketlerini incelemektedir. Osmanli-Yunanistan arasindaki sinir bolgesinde, sadece Osmanli Rumlari ve Yunanistan Rumlari degil, Muslumanlar ve diger gruplar(Ulah, Arnavut) da bu hareketlere katilarak hududu gecmekte idiler. Sinir bolgesinde yasayanlar, 1830'dan onceki hareketlerine buyuk oranda devam etmektelerdi. Tesalya Bolgesindeki bu karsilikli gidip gelmeler, ticaret, hizmetkarlik, ciftliklerde calismak ve akrabalar ile gorusmek gibi sebeplerden kaynaklanmaktaydi. Hatta bazi Yunanli askerler ile suclularin Osmanli topragina, bazi Osmanli askerler ve suclularin da Yunanistan'a firar ettikleri bilinmektedir. Osmanli topragina firar eden Yunanlilar, bolgedeki Osmanli memurlari tarafindan sorusturulduktan sonra, sinirdan uzak olan ve Rumeli ordusunun bulundugu Manastir'da iskan edildiler. Yunanistan'a firar ettikten bir sure sonra geri donen Osmanli askerleri ise, Anadolu veya Arabistan'daki ordulara gonderildiler veyahut Ergiri'deki komur madenlerinde calistirildilar. Aslinda Osmanli tebaasindan olan, fakat Rum Ihtilali donemlerinde veya ondan sonraki donemlerde Yunanistan'a firar edip, bir sure sonra Tesalya ve Epir Bolgelerine donen ve tekrar Osmanli tabiiyetini kabul eden en az 1000 kisi oldugu bilinmektedir. Onlarin disinda, donmek isteyenlerin sayisi yaklasik 8500 hane ve 43 kisi idi. Ama belgelerde bu iki durum hakkinda fazla bilgi yoktur. Bundan dolayi, bu kisilerin ne zaman ve neden firar ettikleri ve geri donmelerindeki sebepler tam olarak belli degildir. Donenlere Osmanli Devleti iki veya uc senelik cizye muafiyeti verdi ve diger vergilerini de hafifletti. Ama geri donenlerin kefil bulmasi zorunluydu. Bunlarin geri donusu cogunlukla 1841'den sonra olmustur. Ozellikle 1848'de geri donus artmistir. Donus sebeplerinin, Yunanistan'daki kotu durum(isyan, haydut hareketleri, ve dogal afetler vb), Tesalya ve Epir Bolgelerinin sinir bolgesi olmalarindan dolayi Osmanli hukumetinin buralari daha hassas bir sekilde idare etmesi ve Gulhane Hatt-i Humayununa ve islahatlara baglanan umitler oldugu tahmin edilmektedir. Yunan tabiiyetinde olanlar Osmanli topraginda esnaf olabiliyorlarsa da kethudalik ve Osmanli tebaasindan birinin mirascisi olamazlardi. Bundan dolayi, geri donenler tekrar Osmanli tabiiyetini kabul etmistir.

抄録全体を表示